İlâhî Birlik

“İlâhî Birlik” adıyla yayınladığımız bu eser, 17-18. asırlarda İstanbul’da yaşayan Sirkeci
Salkımsöğüt’te bulunan Aydınoğlu Halvetî/Şabânî Tekkesi şeyhlerinden Ünsî Hasan Efendi’nin (ö.
9 Kasım 1723) sohbet notlarından “Risâle-i Sırr-ı Ahadiyyet” adıyla derlenip kayda geçirilmiştir.
Elinizdeki eserde Ünsî’nin hayatı, şahsiyeti ve yetiştiği erkân hakkında bilgi verildikten sonra söz
konusu “İlâhî Birlik/Sırr-ı Ahadiyyet”in çeviri metni ele alınmıştır. İlâhî Birlik’te Ünsî Hasan
Efendi “vahdet dervişleri”nin kulağına “Ona ruhumdan üfledim. Hicr/29.” denilen demde ezel
bezminin sırlarını üflemektedir. Ünsî aynı zamanda bir büyük “Divân-ı İlâhiyât” ortaya koymuştur.
Nutkettiği bu manzum cevherlerin çoğu yine ahadiyyet yani ilâhî birlik sırlarıyla ilgilidir. Bu
mânâda Sırr-ı Ahadiyyet risâlesi Ünsî’nin bir nev‘i kendi şiirlerinin şerhi kabul edilebilir. Biz bu
gerçekten hareketle risâlenin her bölümüne Dîvân’daki ilgili manzumeleri koyarak birlik sırrını
biraz daha aralamaya çalıştık.
*
Ünsî bu eserinde şiir gibi bir dil kullanmaktadır. Bu sebeple risâlenin sadeleştirilerek günümüz
Türkçesi’ne aktarılması doğru bir yol değildir. Bu sebeple marifet yolcularının biraz yorulmaları
gerekmektedir. Gerçek şu ki Hakk’ın “ahadiyyet” sırlarının aralandığı “İlâhî Birlik”, Türkçe’de
yazılan tasavvuf klasikleri içinde çok mühim bir yerde durmaktadır. İnanıyoruz ki Ünsî’nin bu eseri
zaman içinde gerçek okuyucularını arayıp bulacak, birlik sırrını arayanların gönüllerinde yepyeni
ufuklar açacaktır.*Ünsî Hasan Efendi tıpkı mürşidi Karabaş-ı Velî (ö. 1686) gibi Şeyhül-Ekber İbn
Arabî üslûbunun Türk İslâm edebiyatı sahasında en önemli temsilcilerinden birisidir. Kanaatimiz
odur ki ahadiyyet sırlarının anlatıldığı “İlâhî Birlik”i anlayan yolcu
“Hak katındaki gerçek İslâm”la tanışmış olacaktır.
“İlâhî Birlik” kitabı sermâyesi aşk ve irfan olan gönül ehline Muhammedî inciler ikrâm etmektedir