Anayasa Hukuku Bağlamında Türkiye'de ve ABD'de Devlet Başkanının Atama Yetkisi

1982 Anayasası'nda kabul edilen 2017 tarihli Anayasa değişikliği Anayasa hukukunu pek çok yönden etkilemiştir. Cumhurbaşkanının sistem içindeki konumunun dönüşümü ve yetkilerindeki artış eğilimi de 2017 değişikliği ile Türk Anayasa hukukunda tartışılan meselelerdendir. Bu yönüyle genel olarak cumhurbaşkanının yetkilerinin incelenmesi daha özel olarak da idari teşkilatın şekillendirilmesindeki önemi ve yargıya olan etkisi nedeniyle cumhurbaşkanının atama yetkisinin incelenmesi gerekliliği hasıl olmuştur. Cumhurbaşkanının atama yetkisini odağa alan çalışma ile öğretideki bu boşluğun doldurulması amaçlanmaktadır. Çalışmada öncelikle atama kavramının hukuki tasnifi yapılmıştır. Hükümet sistemi, devlet şekli ve kuvvetler ayrılığı ile denge denetim mekanizmaları atama yetkisini etkileyen değişkenler olarak oluşturdukları etki bağlamında incelenmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde ABD'deki başkanın atama yetkisinin kapsamı, tarihsel süreç içindeki gelişimi ve günümüzdeki uygulaması ortaya konulmuştur. Daha sonrasında atama yetkisini etkileyen değişkenler çerçevesinde ABD'de başkanın atama yetkisinin sınırları tam anlamıyla çizilmiştir. Çalışmanın üçüncü bölümünde Türkiye'de Osmanlı-Türk anayasal gelişmelerini de içine alacak biçimde cumhurbaşkanının atama yetkileri farklı anayasalar çerçevesinde incelenmiştir. 2017 değişikliği ile hükümet sistemi olarak benimsenen başkanlık sisteminde yürütme yetkisini tek başına kullanan cumhurbaşkanının atama yetkileri açıklanmıştır. Ardından 1982 Anayasası'nda cumhurbaşkanının atama yetkileri atama yetkisini etkileyen değişkenler çerçevesinde değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Son olarak ABD ve Türkiye örneklerinde devlet başkanının atama yetkisinin tüm yönleri ortaya konulduktan sonra bu iki sistemin benzeştiği ve farklılaştığı alanlar belirlenerek karşılaştırmalı metotla Türkiye'ye dair öneriler sunulmuştur.

(Tanıtım Bülteninden)