Karşılıklı Borç Yükleyen Sözleşmelerde İfa Güçsüzlüğü ve Hukuki Sonuçları (Ciltli)

Karşılıklı borç yükleyen sözleşmelerde taraflardan birinin henüz borç muaccel olmadan önce ekonomik sebeplerle ifa güçsüzlüğüne düşmesi ve karşı edimi tehlikeye düşürmesi söz konusu olabilir. Uygulamada özellikle borçlu hakkında yapılan haciz işlemlerinin sonuçsuz kalması, borçlunun iflas etmesi, konkordato talebinde bulunulması gibi sebeplerle borçlunun ifa güçsüzlüğüne düştüğü görülmektedir. Böyle bir durumda, hakkı tehlikeye düşen önce veya aynı anda ifa ile yükümlü olan alacaklı, TBK md.98 hükmüne başvurarak edimin ifası için güvence sunuluncaya kadar kendi ediminin ifasından kaçınabilir (aciz def'i ileri sürebilir) ve makul süre içerisinde uygun güvence sunulmazsa sözleşmeden dönebilir.
Bu eserde, ifa güçsüzlüğüne ilişkin yasal düzenlemeler çeşitli ülke hukukları ve uluslararası sözleşmelerdeki hükümler ışığında incelenmiş, TBK md.98'in hukuki niteliği ortaya konulmuş ve benzer bazı kavramlarla karşılaştırılması yapılmıştır. Çalışmamızda, ekonomik sebeplerle ifa güçsüzlüğüne düşülmesi ile sınırlı olarak uygulama alanı bulduğunu kabul ettiğimiz TBK md.98 hükmüne başvurmak için aranan hukuki olgulara ve hükmün hukuki sonuçlarına ayrıntılı olarak yer verilmiştir. Ayrıca konuya ilişkin söz konusu düzenlemenin Türk Borçlar Kanunundaki özel hükümlerde nasıl düzenlendiğine ilişkin açıklamalar yapılmıştır.

İçindekiler

Giriş
Birinci Bölüm
İfa Güçsüzlüğüne İlişkin Yasal Düzenlemeler, İfa Güçsüzlüğü Kavramı, Hukuki Niteliği Ve Benzer Bazı Kavramlarla Karşılaştırılması

I. İfa Güçsüzlüğüne İlişkin Yasal Düzenlemeler

A. Türk-İsviçre Hukuku

B. Alman Hukuku

C. Anglo Sakson Hukuku

D. Uluslararası Sözleşmelerdeki Düzenlemeler

II. İfa Güçsüzlüğü Kavramına Genel Bakış

III. TBK md.98 Kapsamında İfa Güçsüzlüğü Kavramı

IV. İfa Güçsüzlüğünün Hukuki Niteliği İle Bağlantılı Yardımcı İlkeler

A. Pacta Sunt Servanda İlkesi (Sözleşmeye Bağlılık İlkesi - Ahde Vefa İlkesi)

B. Clausula Rebus Sic Stantibus İlkesi (Beklenmeyen Hal Kuralı)

C. İfa Güçsüzlüğünün Hukuki Niteliğine İlişkin Görüşler

V. TBK md.98 Kapsamında İfa Güçsüzlüğünün Benzer Bazı Kurumlarla Karşılaştırılması

A. Genel Olarak

B. İfa Güçsüzlüğünün (Aciz Def'i) Ödemezlik Def'i İle Karşılaştırılması

C. İşlem Temelinin Çökmesi

D. Borçlu Temerrüdü

E. İmkansızlık

İkinci Bölüm
İfa Güçsüzlüğünün Hukuki Olguları

I. Karşılıklı Borç Yükleyen Bir Sözleşme Olması

A. Karşılıklı Borç Yükleyen Sözleşmede İfa Güçsüzlüğü

B. Borcun Konusuna Göre İfa Güçsüzlüğü

II. Borçlunun İfa Güçsüzlüğüne Düşmüş Olması

A. İfa Güçsüzlüğüne Düşmüş Olma

B. İfa Güçsüzlüğünün Gerçekleşmesi Gereken Zamana İlişkin Görüşler

III. Borçlunun İfa Güçsüzlüğüne Düşmüş Olmasının Karşı Tarafın Hakkını Tehlikeye Düşürmesi

IV. Alacağı Tehlikeye Düşen Tarafın Borcunu Aynı Anda İfa Etmek Zorunda Olması

V. Alacağı Tehlikeye Düşen Tarafın Borcunu Tamamen İfa Etmiş Olsa da Uygulanabilir Olması

Üçüncü Bölüm
İfa Güçsüzlüğünün Hukuki Sonuçları

I. Güvence Verilmesini Talep Etme Hakkı, Güvence Verilinceye Kadar İfadan Kaçınma Hakkı (Aciz Def'i İleri Sürme) ve Güvence Verilmemesi Durumunda Sözleşmeden Dönme Hakkı

A. Güvence Verilmesini Talep Etme Hakkı

B. Güvence Verilinceye Kadar İfadan Kaçınma Hakkı (Aciz Def'i İleri Sürme Hakkı)

C. Güvence Verilmemesi Durumunda Sözleşmeden Dönme Hakkı

D. Zararın Tazmini

II. İfa Güçsüzlüğünün Bazı Özel Durumlardaki Sonuçları

A. Müteselsil Borç İlişkisinde İfa Güç