Sistematik Kelam

Osmanlı Kudüs'ü, 19. yüzyılın ikinci yarısı ve 20. yüzyıl başlarında yalnızca dini hüviyeti ile ön plana çıkan bir kent değildir. Osmanlı hükümetinin merkeziyetçilik politikası doğrultusunda gerçekleştirdiği reformlar sayesinde “siyasi bir merkez” hüviyeti kazanmış; Avrupa devletlerinin himaye ettikleri cemaatler için gerçekleştirdikleri imar, inşa ve misyonerlik faaliyetleri dolayısıyla bir “koloni kenti” haline gelmeye başlamıştır. Böylesi bir manzarada kent siyasetini hangi gruplar yönlendirmekte, kitlelerin talep ve şikayetlerini kimler dile getirmektedir? Hangi zümreler birbirleri ile ittifak kurarken, hangileri birbirlerine husumet gütmektedir? Farklı mezheplere mensup, farklı diller konuşan, farklı kültürel değerlere ve gündelik yaşam alışkanlıklarına sahip kent sakinleri ortak hareket etme kapasitesine sahip midir? Osmanlı hükümetinin Müslüman ve gayrimüslim cemaatler tarafından yöneltilen talep ve şikayetlere yaklaşımı nasıl olmuştur? Elinizdeki çalışma, 1840-1914 yılları arasında bizzat Kudüs sakinleri tarafından yerel ve merkezi Osmanlı makamlarına sunulan toplu dilekçeler (Osmanlı diplomasisindeki ifadesiyle arz-ı mahzarlar) perspektifinden bu sorulara yanıtlar bulma çabasının bir sonucudur. 19. yüzyılın ikinci yarısı ve 20. Yüzyılın başlarında Osmanlı yönetim prensipleri, meşruiyet algısı, bürokratik ve anayasal gelişmeler, merkezde ve taşrada gerçekleştirilen reformlar, kamuoyunu daha görünür kılan kitle iletişim araçlarının ve ulaşım/ haberleşme olanaklarının gelişimi kapsamında dilekçe sisteminin geçirdiği dönüşümler, yine Kudüslülerin dilekçeleri örnekleminde anlamlandırılmaya çalışılmıştır.

(Tanıtım Bülteninden)